Van bronoorzaken naar gelegenheidsoorzaken                                       

= van primair naar secundair                                                                                              

= van fysische aspecten via fysisch-biotische aspecten naar fysisch-biotische-cultuuraspecten

= van niet-rationeel naar ook het rationele zijnsaspect, als te relateren aan de holistische totaliteit van alle modale aspecten       

= van de intelligentie van de natuurlijke Zelforganisatie als Strevende Werking naar de onder-hevigheid van de ratio als deel uitmakend van de secundaire gerelateerde fysisch-biotische-cultuuraspecten

 

(Het onderstaande moet gezien worden van eerder(=primair) naar later(=secundair, er bovenop gekomen))

Bronoorzaken, gelegen in veranderingen binnen de primaire fysische en biotische natuuraspecten: 

miljoenen jaren evolutie van bot- en spierstructuurverandering naar rechtopgang -> handenfunctie/handigheid -> hersenfunctie/slimheid -> kaakverandering/maag-darmverandering/verandering positie in de voedselketen -> ontharing -> het technè moeten zijn.                                                                               

Evolutionair gezien kent de pijl van de tijd maar één richting, in de regel naar toenemende complexiteit bij positieve feedback en naar vereenvoudiging (via verstoorde orde) bij negatieve feedback, waardoor fysisch-biotische vereenvoudiging niet mogelijk is vanuit endogene factoren, wel vanuit exogene factoren. D.w.z. deze fysisch-biotische temporaliteit (naar complexiteit dan wel naar vereenvoudiging) gaat de organismen te boven als overmacht.

Veranderingen gelegen in de cultuurlijke aspecten, alles in toenemende mate richting planetaire overshoot, als gelegenheidsoorzaken en symptomen op basis van de bronoorzaken, met als gevolg iedere keer weer een versnelling in dissipatieve afhankelijkheid en toenemend gebruik van exogene energie en overige grondstoffen; inclusief rigoureuze landverandering zoals ontbossing etc.):                                                                                             

- gebruik van gereedschappen                                                                                             

- grotere mate van dissipativiteit (waardoor bv ontharing mogelijk werd = waardoor de mens van zichzelf steeds gebrekkiger werd, want kon worden en toch kon overleven)         

- ontdekking van grondstoffen en fossiele energiebronnen                                                

- gebruik van vuur om te verwarmen                                                                                 

- gebruik van vuur om voedsel te bereiden

- ontwikkeling van landbouw

- gebruik van vuur om metalen te smeden

- verstedelijking / setteling   

- complexere samenlevingen, waardoor dissipatievere materiële infra-structuren           

- complexere samenlevingen, waardoor ontsluiting economisch aspect

- complexere samenlevingen, waardoor ontsluiting politieke aspect

- complexere samenlevingen, waardoor ontsluiting juridisch aspect

- complexere samenlevingen, waardoor ontsluiting esthetisch aspect (waaronder toerisme)

- complexere samenlevingen, waardoor doorgaande ontsluiting technologisch aspect

- complexere samenlevingen, waardoor doorgaande toename energiebehoefte 

- wetenschappelijk-theoretische, en van daaruit praktisch-technologische ontwikkeling waarvan de laatste een zoveelste versnelling in dissipativiteit en energietoename

- kapitalisme                                                                                                                        

- industriële revolutie                                                                                                          

- hygiënische en gezondheids revolutie;  (kinder)sterfte-afname

- exponentiële bevolkingstoename 

- welvaartsgroei                                                                           

- commerciële industrie                                                                                                      

- alle -ismen: verabsoluteerde, dualistische, reductionistische, verwrongen overtuigingen en denkbeelden met socio-ecologische impact, zoals rationalisme, kapitalisme, economisme, individualisme, antropocentrisme, hedonisme, …

- exponentiële groei AI                                                                                                      

- exponentiële groei Airco's                                                                                               

- de lijst is vast niet compleet.