We zijn de mogelijkheden voor ons functioneren in ons eigen huis, de planeet Aarde, aan het verslechteren. De grondvoorwaarden voor beschaving zijn we aan het ondermijnen. Spanningsopbouw is wat we aan het doen zijn.

Sinds de oprichting van het biodiversiteitsverdrag van de VN in de jaren negentig  hebben landen nog nooit een doelstelling om de natuur te helpen volledig gehaald. De biodiversiteit wereldwijd neemt sneller af dan ooit tevoren in de geschiedenis. Ongeveer een miljoen dier- en plantensoorten worden al met uitsterven bedreigd. de reeks VN-doelstellingen om natuurverlies aan te pakken eindigden in een collectief falen.

De activisten zullen hun strategieën zorgvuldig moeten kiezen. Wat werkt en wat werkt niet? Zij willen de politiek beïnvloeden, maar beseffen ze wel waar ze eigenlijk tegen strijden? Ze geven de schuld aan bepaalde maatschappelijke actoren, maar wanneer meer en meer erkend wordt dat het nu de mens is die de grootste geo-fysische kracht is geworden, dan strijden ze eigenlijk tegen een kracht van de orde van tectonische platen en vulkanisme. In hoeverre is dat te beïnvloeden? Die vraag lijkt me inmiddels relevant voor XR en consorten.

We vernietigen ecologisch kapitaal, daardoor doen we aan spanningsopbouw, waardoor we sociaal kapitaal aan het vernietigen zijn. We hechten aan wat we hadden, onze vertrouwde omgeving. Onze denkbeelden zijn gebaseerd op wat we hadden. En bij zo’n snelle verandering als nu, met alle verwarring en vervreemding erop en eraan, is het wel logisch dat we op het vertrouwde teruggrijpen.

- verantwoordelijkheid wordt gerelativeerd wanneer de portemonnee een rol speelt; 

De huidige Antropocene problematiek is een nieuwe overmacht die zelfopgelegd is. Dat maakt het ook allemaal erg dubbelzinnig, in vergelijking met overmachten waar de mens totaal geen invloed op heeft, zoals vulkanisme of een komeetinslag.

Er is een ‘tijdperkverandering’ gaande en dit betekent dat de mens nu en in de toekomst meer en meer geconfronteerd wordt met heroverweging en heroriëntatie van zijn residentie op de planeet en de al dan niet verantwoordelijkheid t.o.v. leefbaarheid ook voor toekomstige generaties. Het drukt ons op vragen die voorheen niet aan de orde waren.

De huidige ecologische veranderingen zijn structureel: er is geen sprake van ommekeer van de trends. Ze zijn hardnekkig en standvastig, ondanks wat de mens ertegen poogt te doen - en dus kennelijk buiten de macht van de mens, we kunnen wel spreken van overmacht.

Je zou kunnen stellen dat met het transformeren van voorpoten in handen -  die in staat zijn tot steeds geavanceerdere technologische operaties -, het Antropoceen reeds in de wieg is gelegd.

Technische uitvindingen kunnen worden opgevat als “ontologische verrijkingen in de inventaris van het bestaan”, zoals Peter Sloterdijk dat noemt. Het blijkt echter een keerzijde te hebben, zoals nu blijkt. Het belast door aarde door onttrekking, verwoesting en vervuiling. Meerdere planetaire grenzen zijn al overschreden en de overschrijdingen nemen alleen maar toe. Die technologische ontwikkeling is tegelijk en samenhangend gepaard gegaan met een enorme bevolkingsexplosie, zodat die 2 samen een dramatische factor is geworden in het planetaire overshootprobleem.

Er is een verband tussen technologie,  het wezen van de mens, het lange  biologisch-evolutionaire proces van de menselijke soort en de planetaire uitdagingen die ons nu worden voorgelegd door het Antropoceen. Antropos, de mens is fundamenteel en onomkeerbaar een technisch wezen: hij moet, om volledig mens te kunnen zijn, zich aanvullen met hulpmiddelen uit zijn omgeving. Dit gaat bij toenemende bevolkingsaantallen nu eenmaal gepaard met onttrekking en vervuiling: er wordt meer uit het aardsysteem onttrokken, en teruggegeven als vervuiling, dan het aardsysteem kan regenereren.

Door de hardnekkige structurele planetaire ecologische overshoot zijn er tegenwoordig vele wicked problems: problemen die zich moeilijk laten afbakenen en geen ultieme oplossing kennen. Een voorbeeld daarvan is het voedselsysteem.