De samenhang tussen polarisatie en ontoereikende respons op de klimaatproblematiek toont zich met name op het politieke vlak. Politiek draait vooral om verlangens, om wat mensen drijft, om hun emoties en affecten, om dat wat hen frustreert, woedend of uitzinnig maakt, wat ze bijeendrijft of uit elkaar jaagt. Gevoelens van miskenning en uitsluiting, gezien en gehoord worden spelen een belangrijke rol. Daarom hoeven we ook niet (meer) zoveel van redelijke dialogen of debatten te verwachten.
Politiek blijkt inmiddels niet meer iets van het weldenkende hoofd te zijn, maar van de onderbuik. We zien dat het politieke speelveld in die richting verandert en het is te verwachten dat die trend zich doorzet. We hoeven er ook niet al te hoge verwachtingen meer van te hebben, terwijl, tegenstrijdig genoeg, dat laatste nu juist wel het geval is, die hoge verwachtingen: men wil een sterke leider, en die scoort in verkiezingstijd. Minder dan om partijprogramma’s gaat het tegenwoordig om de poppetjes. Hoe het er in de Tweede Kamer aan toe gaat is een spiegel van hoe het er in de maatschappij aan toe gaat. Zwevende kiezers zorgen voor een zwabberende Kamer.
We kunnen aanvoelen dat die trend zich mede door de Antropocene veranderingen zal doorzetten. Die veranderingen brengen nu eenmaal spanningen met zich mee en die spanningen zullen polariserende gevolgen hebben, waardoor het politiek nog moeilijker wordt om tot een toereikende respons te komen op de megamultiproblematiek.
- er heersen verschillende percepties over de ernst van klimaatverandering, met ideologische tegenstellingen.
- krachtige en urgente klimaatmaatregelen zijn nodig maar kunnen ervaren worden als een inbreuk op de persoonlijke vrijheid of als een financiële last. De opportunistische en populistische politieke partijen weten hier feilloos op in te spelen. Hierdoor schuift niet alleen het hele politieke speelveld op, maar worden ook eventuele oplossingsmogelijkheden vooruitgeschoven.
- sociale media functioneren tegenwoordig deels als verspreiders van desinformatie. Zelfs regeringen blijken dat nu te doen. De versterking van "echo-kamers" en ideologische bubbels wordt gefaciliteerd.
- negatieve framing, het generaliseren van standpunten en het gebruik van vijandige taal kunnen de tegenstellingen versterken.
- Het klimaatdebat zal waarschijnlijk verder polariseren door een combinatie van factoren, waaronder de manier waarop sociale media het debat presenteren, de toenemende kloof tussen verschillende groepen in de samenleving, en de inherente complexiteit van het onderwerp zelf.
- steeds meer energie zal gaan zitten in de emotionele, frustrerende kant in plaats van in de inhoudelijke kant van het debat.
- het is niet onlogisch dat toenemende Haakse Problemen, waar geen uiteindelijke oplossing meer voor is, het democratisch en bestuurlijk vermogen van een land ondermijnt.
- we zien door de snelle politieke wisselingen een onbetrouwbare overheid, waarop bedrijven, burgers, investeerders moeilijk kunnen anticiperen.
- de politiek verzuimt om draagvlak te creëren voor impopulaire maatregelen.
- de politiek is staatsrechtelijk niet afdoende ingericht om zich te richten op langetermijndoelen.
- klimaatbeleid kan als oneerlijk worden ervaren als de lasten en subsidies niet eerlijk worden verdeeld.
- eerder gestelde ambities zijn niet in lijn met de uitvoering, waardoor de geloofwaardigheid wordt ondermijnd.
Maak jouw eigen website met JouwWeb