De aarde is uit balans, de veranderingen zorgen voor toenemende instabiliteit.

Er is een heel scala aan bronoorzaken, proxy-oorzaken, aanjagers van stress, toenemende stressniveaus, toenemende frequenties van extreme gebeurtenissen, interactie tussen ecosystemen, interacties tussen eco- en sociosferen, domino-effecten, versterkende feedbackmechanismen, triggers, symptomen, kantelpunten, top-down en bottom-up krachten op ongekende schaal, waarvan sommige processen al onomkeerbaar zijn en andere op dit punt staan. Dit alles kan een cascade aan regionale ineenstortingen veroorzaken met mondiale gevolgen. De balancerende feedback tussen de groei van de wereldbevolking, eco- en sociosystemen en overexploitatie van onze primaire leefbron Aarde leidt tot overshoot-dynamiek en de uiteindelijke ineenstorting van de moderne industrieel-technologische informatiemaatschappij.

Dit hele complexe scala kan in haar onderlinge samenhang abrupte drempelafhankelijke veranderingen veroorzaken waardoor de aarde in een nieuw regime terechtkomt.

De trends zijn hardnekkig dominant, zelfs versnellend. Het is echter de vraag of onze perceptie van toekomstige risico’s wel overeenstemmen met deze harde realiteit. Eerdere aftakeling, ontwrichting en ineenstorting van beschavingen in het Holoceen zijn onze referentiekaders en het is de vraag of we de unieke kenmerken die betrekking hebben op schaalgrootte en onomkeerbaarheid wel goed op het netvlies hebben. En er zijn ook enorme belangen en bedreigingen die zorgen dat bepaalde groepen in toenemende mate juist versterkende krachten worden voor de gaande trends.

Er blijkt dus, naast bovengenoemde realiteiten, ook een scala of een spectrum te zijn aan tegengestelde denkbeelden, overtuigingen, paradigma’s, belangen en bijbehorende reacties die het politiek gezien uiterst lastig maken, om niet te zeggen onwaarschijnlijk dat de zaak nog weer in balans komt.