Wat betreft de huidige penibele situatie hebben zich in het verleden al heel wat gelegenheidsoorzaken voorgedaan in de lange evolutionaire oorzakelijkheidsketen die heeft geleid tot de actuele planetaire overshoot. Vanaf het allereerste begin van zijn bestaan heeft het Antropoceen twee levens gekend: de geologische geschiedenis van de aarde en de historisch-existentiële wereldgeschiedenis van het mensdiertijdperk.

Chakrabarty zegt hierover: “Het is de morele kant van het Antropoceen-debat – vragen over de historische verantwoordelijkheid voor de opwarming die tot nu toe heeft plaatsgevonden – die ons dwingt ideeën die diepgaand te maken hebben met de geschiedenis, geologie en geologische tijd van de aarde te vertalen naar de taal van de wereldgeschiedenis. Dit vereist echter twee belangrijke verplaatsingsdaden: de verplaatsing-vertaling van de categorie 'kracht' – verwijzend naar de fysieke aantrekkingskracht die het ene materiële lichaam uitoefent op het andere (om de Newtoniaanse interpretatie ervan te volgen), dus de mensheid als geologische kracht – naar de menselijk-existentiële categorie macht en de sociologisch-institutionele correlaties daarvan; en de daarmee gepaard gaande verplaatsing van het probleem van het Antropoceen van het domein van de geologische tijd naar de tijd van de menselijke of wereldgeschiedenis.

We kunnen 2 verwante maar tegengestelde denkrichtingen volgen. De ene is uitzoomend vanuit de actualiteit van de korte (klimaat- en bio-) geschiedenis naar de lange geschiedenis; de andere, daar tegenover, is inzoomend vanuit de lange geschiedenis naar de actuele.

Inzoomend:

de geschiedenis of evolutie van het huidige heelal (14 millard jr)-> van de planeet aarde (5 mijlard jr)-> van het biotische leven (4 miljard jr)-> van de primaten (8 miljoen jr) -> van de mens (300.000 jr) -> van het holoceen (12.000 jr) -> van het westers techno- kapitalisme (400 jr) -> van de Grote Versnelling (vanaf 1950) -> van de laatste drie à vier decennia klimaat- en ecologisch beleid of ‘beleid’.

We kunnen zo die vraag overdenken naar de historische verantwoordelijkheid of oorzakelijkheid van opwarming en alle andere ecologische overshoot. Er zou wellicht sprake kunnen zijn van een lange oorzakelijkheidsketen, die te maken heeft met evolutionaire overshootwetmatigheden in relatie met het wezen van de mens. We kunnen dan denken in termen van bronoorzakelijkheid en afgeleide indirecte gelegenheidsoorzaken die zich voor konden doen in die lange evolutie. Dat zou ook de hardnekkigheid van de problematiek kunnen verklaren, inclusief waarom oplossingen niet zomaar voor het grijpen liggen. Het relateert volgens mij het ‘te dichtbij’ zoeken van de oorzaken zoals het kunnen ontstaan van  techno-kapitalisme, of misleiding door olie-aanbieders in de jaren 1970 t/m 2000.