Antropoceen - reflecties

Er is een toenemende verstrengeling gaande van natuur- en cultuursferen. Er kan naar  betekenisvolle redenen gezocht worden hoe en waarom de relaties tussen de vijf belangrijkste natuur- of geosferen (de cryo-, litho-, hydro-, atmo- en biosfeer) en de verscheidene cultuursferen waaronder de technosfeer zo geïntegreerd zijn geraakt.

Het is zinvol om begripsmatige onderscheiding tussen Antropoceenidee en Holoceenidee scherp en betekenisvol aan te brengen.

Achterliggende of onderliggende overtuigingen, mens- en wereldbeelden - het mensbeestje kan er nu eenmaal niet zonder, het is een noodzakelijk religieuze zijnsfunctie (volgens Dooyeweerd - en dit wordt impliciet bevestigd door de excentrische positie bij Plessner). Dooyeweerd maakt duidelijk dat elke redenering of theorie begint bij een al dan niet bewuste onderliggende overtuiging.

Laten we niet tegen het idee van burgerberaden zijn, er valt wellicht wat van te leren, ook wat betreft een beter inzicht in de valkuilen van de weerbarstige praktijk. De besluitvorming is en blijft nu eenmaal politiek, daar zitten de “mondiale besluitvormers” in een steeds sterker fragmenterende, onveiliger wordende wereld. Dat betekent: de macht zit per definitie bij de onmacht. De belangen staan haaks op elkaar, terwijl ons gezamenlijk langetermijnbelang zich die ‘haaksheid’ niet kan veroorloven.

Aan het eind van ieder jaar wordt er een klimaattop (COP) gehouden onder de vlag van de VN. De afgelopen 30 jaren wijzen uit dat we daar helaas niet vrolijk van hoeven te worden en geen al te hoge verwachtingen moeten koesteren. Zelfs ‘Parijs-2015’ is achteraf gezien een mislukking. Carbonbrief heeft een aantal insiders geïnterviewd, zie:  

We kunnen een discrepantie constateren tussen ‘de wetmatigheden die de planeet aarde momenteel volgt’ en onze voorkeuren omtrent een gewenste aarde. De paradox is dat de planeet Aarde precies het onheilspellend pad volgt wat niet onze voorkeur (gewenste heil) heeft terwijl wij dat pad toch aan het veroorzaken zijn als belangrijkste invloedsfactor op de planeet.”

Planetaire grenzen en politiek: moeilijk, moeilijker, moeilijkst. We kunnen nu eenmaal niet de klima-ecocrisis bestrijden buiten het politieke aspect om.

Context omtrent mens-, wereld, en godsbeeld in relatie tot Antropocene ontwikkelingen:

Ons (ver)antwoordelijkheidsvermogen t.o.v. de toenemende klima-eco-conflictbronnen is dat wat zich toont: een boekhouding van macht aan de debetzijde en onmacht aan de creditzijde. De accountants hebben het er ieder jaar maar druk mee en het jaarlijks verlies of tekort kan worden bijgeboekt boven op de verliezen van de voorgaande jaren.”                      

Reden tot vreugde wanneer een rechtsinstantie een voor klimaatbeleid positieve uitspraak heeft gedaan moet zich in de praktijk nog maar bewijzen. Want die uitspraak moet zich vanuit het juridische aspect toch weer vertalen naar het politieke aspect, met al zijn weerbarstigheden en ambivalenties. We kunnen constateren dat rechtsstaten en democratieën wereldwijd onder toenemende druk komen te staan, mede door klimaatverandering en ecologische overshoot.

Geopolitieke polarisatie, toenemende rivaliteit, fragmentatie en verschuivende onderliggende wereldbeelden.

Historicus Dipesh Chakrabarty stelt: “Antropogene verklaringen van klimaatverandering betekenen de ineenstorting van het eeuwenoude humanistische onderscheid tussen natuurlijke historie en menselijke geschiedenis”