De aansturing naar het Antropoceen ligt al in het (verre) verleden. Nu is er hooguit nog enige bijsturing mogelijk in de zin van vertragen en verzachten. Maar zelfs dat gaat tegen de huidige symptomatische wereldwijde trend in van het in samenhang verkrachten van democratie, rechtsstaat en klima-ecobeleid, door de opkomst van reactionaire en rechts-populistische krachten. Het klimaat-activistisch idealisme heeft daartegenover onvoldoende kracht en macht, en die ‘kracht’ wordt met de dag minder door de spanningsopbouw, die spanningsopbouw zorgt voor toenemende conflicten die oplossingsmogelijkheden nog verder uit beeld brengen.

De mens is onderhevig aan evolutionaire overmacht die al in een ver verleden zijn bronoorzakelijkheid vindt en nu eenmaal zo gelopen is en vanwege de pijl van de tijd niet door de organismen terug te draaien is, feedback zal moeten volgen vanuit de natuurlijke Zelforganisatie. Alleen de hardgebakkenheid van de evolutionaire oorzakelijkheid kan de hardnekkigheid van de trends verklaren, de actuele subversieve krachten zijn symptomen en gelegenheidsoorzaken.

Er is geen gewenst Antropoceen mogelijk. Het kan vanwege de hardgebakkenheid en de hardnekkigheid inmiddels niet anders dan dat de huidige beschaving of ‘beschaving’ naar de kloten gaat, maar het verschil met vroegere maatschappelijke instortingen is gigantisch en uniek en heeft betrekking op schaalgrootte en onomkeerbaarheid ofwel de afwezigheid van herstelmogelijkheden zoals die zich binnen de Holocene omstandigheden nog konden voordoen.

De lange aanloop naar planetaire overshoot, met op het laatst zijn recente hockeystickpatronen, is te vergelijken met de exponentiële explosie van eendenkroos, waarop al gauw weer negatieve feedback volgt.