De bovenpersoonlijke vraag naar de zin of betekenis van het geheel - precies dat is het onderwerp van de metafysica. Wat is de betekenis en waarde van de werkelijkheid als zodanig? Hier komt de intuïtie aan bod, het gevoelsleven, het affect. We ervaren goed en kwaad, heil en onheil. De basale keuze die we in het leven maken – eerder onbewust, in de praktijk van het leven dan in het bewuste denken – sluit een metafysische notie in: we zeggen 'ja' (in geval van geluksgevoelens, heil) of 'nee' (in geval van ongeluksgevoelens of onheil) tegen de werkelijkheid zoals die ons overkomt; en uiteindelijk ervaren we de werkelijkheid in zijn oorsprong als koud of warm, betrouwbaar of onbetrouwbaar, liefdevol of liefdeloos, heilzaam of heilloos.

We zien hier het verband met Antropocene ontwikkelingen, die zich in onheil(voor)spellende richting voltrekken.

Het moderne denken is door en door doordrongen van het (natuur)wetenschappelijke denken. We schieten daardoor als het ware bijna automatisch in het spoor van het analyserende, verklarende. De wetenschap telt en meet. En wat binnen haar blikveld valt moet eenduidig zijn of tot eenduidigheid worden teruggebracht.

Daar is niks mis mee, althans in de wetenschap niet. Anders wordt het als het filosofische en ook het gewone dagelijkse denken door die wetenschappelijk instelling overheerst wordt. Niet alles wat in het leven belangrijk is, kan op de wijze van de wetenschap doordacht worden.